Zelfkritiek, Zelfisolatie en Zelfabsorptie
Zit je in een pijnlijke situatie? Grote kans dat je jezelf tegenwerkt en zo onbedoeld alles verergert. Ontdek hoe je dat kunt voorkomen…
Laat ons eerst verkennen hoe mensen vaak reageren op pijnlijke situaties. Dit zijn drie veel voorkomende reacties:
Zelfkritiek – je maakt jezelf verwijten dat het zover is gekomen.
Zelfisolatie – je trekt je terug en wilt geen contact met anderen.
Zelfabsorptie – je gaat helemaal op in de situatie en laat je volledig meeslepen door het drama van het verhaal.
Weet je dat je met deze reacties je eigen pijn alleen maar verergert?
De onheilige drie-eenheid
Zelfkritiek
“Stel je niet zo aan. Waar doe je nu moeilijk over?” “Had maar beter je best gedaan, dan was het niet zo ver gekomen.” “Waarom reageer je altijd zo heftig? Stop gewoon met dat zielige gedoe. Daar zit echt niemand op te wachten. Gen wonder dat er niemand meer naar je omkijkt.”
Die commentaren van onze innerlijke criticus kennen we allemaal. Alsof de hele situatie niet al erg genoeg is – je criticus gooit er graag nog wat schepjes ellende bij.
Zelfisolatie
“Als ik me rot voel, dan sluit ik me af. Ik wil met niemand praten over mijn pijn of mijn verdriet. Anderen snappen toch niet hoe ik me voel. Anderzijds lijd ik eronder dat ik me zo eenzaam en onbegrepen voel. Het liefst zou ik willen dat iemand me vasthoudt en me het gevoel geeft niet alleen te zijn. Ik durf dat bijna niet eens voor mezelf toe te geven, laat staan dat ik iemand hierom vraag. Ik wil echt niemand lastig vallen.”
Terugtrekken (zelfisolatie) voelt vaak veel veiliger. Het gevolg is wel dat bovenop je pijn en verdriet ook nog gevoelens van eenzaamheid bijkomen. In plaats van dat het terugtrekken verlichting brengt, creëert het vooral afstand tussen jou en jouw geliefden.
Zelfabsorptie
Je kent vast situaties waarin je volledig wordt opgeslokt door je eigen ellende. Je wordt helemaal overspoeld door alle bijhorende emoties en ziet geen enkele uitweg meer. In je hoofd maak je alles erger dan het in werkelijkheid is en je bent elk relativeringsvermogen kwijt. Deze toestand wordt omschreven als zelfabsorptie. Je bent niet meer voor rede vatbaar en het lukt je niet om vanuit een gezonde afstand naar je situatie te kijken.
De Amerikaanse psycholoog Christopher Germer beschrijft zelfkritiek, zelfisolatie en zelfabsorptie als de ONHEILIGE DRIE-EENHEID. Het zijn alle drie reacties waarmee je jezelf tegenwerkt in een toch al moeilijke situatie.
⇒ Je gaat gebukt onder een sterke criticus.
⇒ Als het niet goed gaat met je dan sluit jij je af, terwijl je eigenlijk behoefte hebt aan steun en begrip.
⇒ Je verliest je in je eigen ellende waardoor je alles erger maakt dan nodig.
Herken je een of meerdere van deze reacties bij jezelf? Leg je daar niet zomaar bij neer.
Diep van binnen weet je dat je zo niet verder komt. Wat helpt wel?
Zelfcompassie
Zelfcompassie is de sleutel naar een warme en liefdevolle verbinding met jezelf. Je werkt jezelf niet tegen, en omarmt jezelf met alles wat er is. Zelfcompassie omvat in essentie drie zaken:
♥ Het lijden onderkennen
Wat je ook voelt van binnen, het mag er zijn. In plaats van je ertegen te verzetten of jezelf ervoor te veroordelen, reageer je warm, begripvol en troostend op wat je voelt – zonder jezelf erin te verliezen.
♥ Lijden overkomt ons allemaal
Besef dat je niet de enige bent die zich zo voelt. Lijden is menselijk en je hoeft dit niet te verstoppen. Iedereen ontmoet teleurstellingen, pijn en tegenslag in zijn leven. Zo zijn wij ook in kwetsbaarheid met elkaar verbonden. Het geeft troost als we dit met elkaar kunnen delen.
♥ Mindful aandacht geven aan wat je nodig hebt
Je accepteert zonder oordeel wat er in je omgaat. Je bent je bewust van je lijden zonder dat jij je erdoor mee laat slepen of ertegen vecht. Je bent in staat om het te doorvoelen en jezelf alle aandacht te geven die je op dat moment nodig hebt.
De kracht van zelfcompassie
Zelfcompassie draagt bij aan meer innerlijke rust en ruimte.
Het voorkomt dat jij je lijden onnodig vergroot.
Compassie zorgt ervoor, dat je ook in moeilijke tijden op een liefdevolle manier verbonden bent met jezelf.
Vind je het lastig om compassievol te reageren in moeilijke situaties? Neem dan gerust contact op met mij.
Ik help je graag verder.
