In de ban van schuldgevoelens
daarom weerhouden schuldgevoelens je om je eigen weg te gaan
‘Het liefst zeg ik mijn baan op. Maar dat roept meteen schuldgevoelens op. Naar mijn partner toe en tegenover mijn collega’s die ik dan in de steek laat. Ik heb het gevoel dat ik dat echt niet kan maken.’
‘Ik voel me meteen schuldig naar mijn kinderen toe als ik even iets voor mezelf wil doen.’
‘Ik weet dat een collega het moeilijk heeft. En toch vraag ik niet verder door. Daar voel ik me schuldig over.’
Ga je ook gebukt onder schuldgevoelens?
Voordat je helemaal opgaat in die schuldgevoelens, verken dan eerst of er sprake is van een reële schuldvraag. Vaak is dat namelijk – zoals in bovenstaande voorbeelden – niet het geval.
Daarover zo dadelijk meer. Eerst wil ik je kort uitleggen wat de functie is van schuldgevoelens wanneer er sprake is van een reële schuldvraag.
Persoonlijk geweten en schuldgevoelens
Als je een fout hebt gemaakt, dan roept dat schuldgevoelens op. Dat is een teken van een gezond ontwikkeld persoonlijk geweten. Je beseft heel goed dat je een fout hebt gemaakt en je schuldgevoel nodigt je uit om spijt en berouw te tonen. Stel dat je onterecht een hoop irritatie hebt afgereageerd op je partner. Je beseft dat dit niet oké was, neemt je verantwoordelijkheid en biedt excuses aan. Als het goed is, ebt je schuldgevoel dan weg en kun je weer verder. Je schuldgevoel blijft niet hangen.
Hoe anders verloopt het als er sprake is van irreële schuldgevoelens zoals in de voorbeelden hierboven. In mijn praktijk zie dagelijks mensen die gebukt gaan onder een enorme schuldenlast. Dat zijn vaak irreële schuldgevoelens die voortkomen uit loyaliteit met je verleden. Ze staan los van je actuele werkelijkheid.
Groepsgeweten en schuldgevoelens
Als kind ben je loyaal aan je ouders. Je neemt hun normen en waarden over en probeert zo goed mogelijk aan hun verwachtingen te voldoen. Je bent het lieve meisje, de verstandige jongen, noem maar op. Je bent afgestemd op het groepsgeweten – zo laat je zien dat je bij je ouders hoort. Door op die manier je loyaliteit te tonen, blijf je vrij van schuld.
Als je echter trekken toont die niet aan hun verwachtingen voldoen – stel dat je als avontuurlijke meisje of als de gevoelige jongen niet binnen de gewenste kaders past – leidt dat tot gevoelens van ongemak en uiteindelijk schuld. Je voelt je tekortkomen, hebt het gevoel dat jij je continu moet verdedigen of je valt stil en durft jezelf niet meer te laten zien.
Uit loyaliteit met je gezin van herkomst wordt het groepsgeweten je norm. Met als gevolg dat je als volwassene nog steeds irreële schuldgevoelens ervaart als je wordt geconfronteerd met situaties waarin je niet voldoet aan de oude verwachtingen.
In de ban van irreële schuldgevoelens
Je hebt het groepsgeweten geïnternaliseerd. Sociaal wenselijke normen en waarden bepalen jouw identiteit. Wat daar niet bij past verdring je. Als sterke vrouw ontken jij je kwetsbaarheid en durf jij geen hulp te vragen. Als stoere man verdring jij je emoties. Als betrokken collega sta je altijd voor iedereen klaar en stel je geen grenzen. Als verstandige ouder onderdruk je ondeugende trekjes en spontane impulsen van speelsheid.
Je verdringt alle delen van jezelf die niet bij het gewenste plaatje passen omdat die schuldgevoelens oproepen. Maar besef:
Jezelf zijn is vrij van schuld!
Je eigen weg vinden
Je mag afwijken van het gewenste plaatje. Het klopt niet als jij je daarover schuldig voelt tegenover anderen. Dan doe je jezelf tekort. En creëer je eerder schuld naar jezelf toe omdat jij jezelf saboteert.
Als je de weg opgaat van persoonlijke groei en onwikkeling, dan ontdek je dat je altijd vrij bent om je eigen weg te gaan. Vrij om je eigen identiteit te bepalen. Vrij om eigen keuzes te maken. Je mag nieuwe betekenissen geven aan de zaken die er voor jou toe doen.
Ben je op zoek naar hulp om vrij van schuldgevoelens je je eigen weg te gaan? Neem dan contact op met mij. Ik help je graag verder.