Hoe zwaar voelt de last van het ideale plaatje?
‘Een goede moeder, zorgzame partner, betrouwbare collega, betrokken vriendin…’. Waar moet jij allemaal aan voldoen van jezelf? En hoe weet je eigenlijk wanneer je aan dit beeld voldoet? Welke regels heb je voor jezelf bedacht? En stel nu eens dat je hier niet aan voldoet… Wat dan?
We bedenken allemaal regels waar we aan moeten voldoen om in aanmerking te komen voor de titel ‘goede moeder’ of ‘betrouwbare collega’. Voor allerlei rollen heb je ongeschreven regelboekjes die jouw ideale gedrag omschrijven. Je kent ze vast wel, regels zoals:
- Een goede moeder is altijd beschikbaar.
- Een goede moeder helpt mee op school als zij wordt gevraagd.
- Een goede moeder klaagt niet.
of:
- Een betrouwbare collega houdt zich altijd aan de afspraken.
- Een betrouwbare collega haalt alle deadlines.
- Een betrouwbare collega staat voor iedereen klaar.
Scheur in het ideale plaatje
Wat doet het met je als het niet lukt om aan al deze regels te voldoen? Ben je dan meteen een slechte moeder? Of een onbetrouwbare collega? Grote kans dat je een heleboel zelfverwijten en schuldgevoelens ervaart als je niet aan je eigen verwachtingen hebt voldaan. Het is je niet gelukt je eigen regels na te leven… Je hebt gefaald.
Dat was natuurlijk ook te verwachten. Het is namelijk onmogelijk om 24/7 aan al die regels te voldoen. Het keerpunt is: je hebt niet gefaald. Er is niets om je schuldig over te voelen – tenzij je de boel opzettelijk dwarsboomt, maar daar ga ik maar even niet vanuit.
Schuldgevoelens
Waar komen al die schuldgevoelens dan vandaan? Schuldig voelen betekent dat je regels hebt geschonden. Het lijkt alsof je niet betrouwbaar bent geweest. Dat maakt je onzeker. Wat vinden anderen ervan? Ben je nu door de mand gevallen? Vinden ze je nog wel aardig?
Je grootste angst is om alleen te komen te staan. Dat wil je koste wat kost voorkomen. Daarom doe je áltijd je best. Je wilt aardig gevonden worden, gezien worden, gewaardeerd worden. En dit hoop je te bereiken door te voldoen aan je ideale plaatje. Ook al gaat dat ten koste van jezelf…
Valse hoop
Ik heb begrip voor je ideale plaatje. Je hebt geprobeerd om op die manier je behoefte aan waardering te vervullen. Echter, op een gegeven moment kom je erachter dat deze strategie niet werkt. Dat is hét moment om het ideale plaatje los te laten. Het dient geen doel meer. Sterker nog, het maakt je alleen maar ongelukkig. Vasthouden aan het ideale plaatje is valse hoop. Als jij dat doorziet, dan kun je een hoop ellende besparen.
“Als jij het masker van het ideale plaatje draagt, wie ziet jouw omgeving dan eigenlijk?”
Je verlangen om gezien en gewaardeerd te worden is universeel. Dat hoef je niet los te laten. Maar hoe denk je dit verlangen vervuld te krijgen, zolang jij het masker van een ideaal plaatje draagt? Wie ziet je omgeving dan eigenlijk? Je bent meer bent dan het ideale plaatje. Jouw behoefte om gezien en gewaardeerd te worden staat achter het ideale plaatje, wanhopig roepend om aandacht.
Wil je echt je plek innemen en jezelf laten zien zoals jij bent – onvoorwaardelijk en zonder masker – dan zal je moeten breken met je eigen regels. Ja, moeten… Je kunt niet altijd beschikbaar zijn, of alle afspraken nakomen. Dat maakt je mens, geen slecht mens.
Gezien worden door jezelf
Het pijnlijke gemis van niet-gezien-worden doorbreken, begint bij jezelf zien staan. Durf in de spiegel te kijken en wees eerlijk tegen jezelf, hoe lastig dat ook kan zijn.
Een cliënt van mij had de grootste moeite om toe te geven dat zij op momenten van chaos en drukte thuis haar kinderen het liefst ‘achter het behang wilde plakken’. Zij vond zich door en door slecht door deze gedachten. Toen zij voor zichzelf durfde toe te geven dat zij soms zo wanhopig wordt van alle drukte thuis, kwam zij erachter dat zij niet de enige is met dit soort gedachten. Zij besefte dat de gedachten een teken waren dat zij ten einde raad was en een enorme behoefte had aan rust. Zij begreep dat zij daardoor geen slechtere moeder werd, maar dat het ook belangrijk is om aandacht te hebben voor haar persoonlijke behoeften – los van haar rol als moeder.
Durf in de spiegel te kijken en ontdek de verborgen verlangens achter de regels van het ideale plaatje. Zo verlos je jezelf van deze last en bouw je aan een stevige connectie met jezelf.
